Í tilefni dagsins!

Ég finn hjá mér hvöt til að taka fram pikkara tilburði, þó ekki væri nema til að minnast þess að fyrir nákvæmlega einu ári setti ég fram smá blogg, þar sem ég varaði við því sem var að gerast í BNA og varðaði Lehman Brothers bankann.

http://friggi.blog.is/blog/friggi/entry/642847/

Ég sá reyndar nánast einungis fyrir mér áfall lífeyrissjóðanna en gerði mér ekki grein fyrir gáfulegritengingu bankanna við þessa sömu svikamillu, þó að á vissum tímapunkti hafi ég verið orðinn mjög svartsýnn á þetta allt saman, þar sem blandað var saman hefðbundinni bankastarfsemi og fjárálastarfsemi án þess að hægt væri að festa hendi á hrein skil á milli þessara starfsemi á nokkurn hátt.

Nú hef ég verið aðskoða marga hluti að undanförnu sem tengist þessu öllu saman, þó hef ég haft einna mestan áhuga á samsetningu vaxta. Hvernig þeir eru fundnir út og hvaðstendur á bak við þá stærð sem veldur því að ekki er hægt að jafna út eignir á móti skuldum með einföldum hætti.

Vextir eru sagðir vera kostnaður þess fjármagns sem fæst að láni. Getur það verið að það kosti 25aura að fá eina krónu lánaða? Þetta á við það vaxtastig sem  nú er á Íslandi þ.e.a.s. yfirdráttarlánskjör sem eru reyndar komin niður í 19% en voru  26,5% í desember 2008. Þetta er eitt af þeim atriðum sem ég hef verið að skoða, í framhaldi af því kom fram atriði sem ég hef einnig verið að skoða þ.e.a.s. lög nr.38 frá árinu 2001.

Byrjum á samsetningu vaxtanna.

Samsetning vaxtabyggir á ávöxtunarkröfu markaða (fjármagnseigenda)  á hverjum tíma, þ.e.a.s. þegar lánið er tekið. Þá hefur markaðurinn áætlað fram í tíma vaxtastig næstu 3, 6, 9 eða 12 mánaða ef um skammtímalán er að ræða. Í samsetningunni er tekið tillit til þess hvort annar valkostur væri vænlegri og áhættan metin, áhættan er talin vera lægri með skammtíma lánum en með lánum til margra ára.

Þegar áhættan ermetin til lengri tíma er lántakandinn metinn sérstaklega út frá greiðslufalliog þeirri áhættu er dreift niður á alla lántakendur með sérstöku álagi sem kallast DRP ( Defult Risk Premium). Ég vill meina að með þessu atriði sé ástæðatil að reikna með að nú þegar sé búið að greiða fyrir það greiðslufall sem kemur til með að verða á næstu mánuðum.

Þá er einnig tekið tillit til endursöluverðs á láninu við vaxta ákvörðun með svokölluðu LP álagi(Liquid, or marketability, premium) þá er tekið tillit til þess tíma sem gæti tekið að endurselja lánið eða endurvekja fjármagnið sem er innifalið í lánasamningnum. Ég vil meina að með þessu séum við búin að greiða fyrir þann tímasem við getum tekið okkur í að endurreisa innra fjármálakerfið í landinu.

Næst er það verðbólgan,sem hefur gert vart við sig enn og aftur á Íslandi, þannig að á hverjum tíma erverðbólgan tekin inní vaxtaútreikninga.

Þá eru þaðmarkaðsvextirnir á hverjum tíma sem eru einnig teknir inní vaxtasamsetninguna.

Lög nr.38 frá árinu2001

1. gr. Lög þessi gilda um vexti af peningakröfum á sviði fjármunaréttar og á öðrum sviðum réttarins, eftir því sem við getur átt, svo og um annað endurgjald sem áskilið er eða tekið fyrir lánveitingu eða umlíðun skuldar.
   1.  Lög þessi gilda einnig um verðtryggingu sparifjár og lánsfjár.
2.  gr. Ákvæði II. og IV. kafla laga þessara gilda því aðeins að ekki leiði annað af samningum, venju eða lögum. Einnig verður vikið frá öðrum ákvæðum laganna að því marki sem þar er kveðið á um. Þó er ávallt heimilt að víkja frá ákvæðum laganna til hagsbóta fyrir skuldara.

Góð og gild markmið með þessu upphafi og takið sérstaklega eftir a.liðnum því síðar kemur fram að þetta verður snúið svo ekki verði djúpar í árina tekið en svo. Þetta bara versnar þegar lengra er lesið, ég verð hreinlega að skauta yfir þetta, en verð að benda á 13.gr laganna, þar finnst mér á óyggjandi hátt sagt berum orðum að öll lán sem veitt eru, "verði að vera með títt nefndri verðtryggingu", önnur tenging ógild nema vaxtaprósentan.

VI. kafli.Verðtrygging sparifjár og lánsfjár.

 13. gr. Ákvæði þessa kafla gilda um skuldbindingar sem varðasparifé og lánsfé í íslenskum krónum þar sem skuldari lofar að greiða peningaog þar sem umsamið eða áskilið er að greiðslurnar skuli verðtryggðar. Meðverðtryggingu er í þessum kafla átt við breytingu í hlutfalli við innlendaverðvísitölu. Um heimildir til verðtryggingar fer skv. 14. gr. nema lög kveði áum annað.

 Afleiðusamningar falla ekki undir ákvæði þessa kafla.

 14. gr. Heimilt er að verðtryggja sparifé og lánsfé skv. 13. gr. ségrundvöllur verðtryggingarinnar vísitala neysluverðs sem Hagstofa Íslandsreiknar samkvæmt lögum sem um vísitöluna gilda og birtir mánaðarlega íLögbirtingablaði. [Vísitala sem reiknuð er og birt í tilteknum mánuði gildir umverðtryggingu sparifjár og lánsfjár frá fyrsta degi þar næsta mánaðar.]¹⁾

 Í lánssamningi er þó heimilt að miða viðhlutabréfavísitölu, innlenda eða erlenda, eða safn slíkra vísitalna sem ekkimæla breytingar á almennu verðlagi.

Sé ekki getið um verðtryggingu má leiða að því líkur að gjörningurinn sé óbreytanlegur frá útgáfudegi, því að samkvæmt 16.gr á að gæta að því sérstaklega að getið sé verðtryggingar. Síðan í 17.gr er talað um enn þyngri refsingar en sektir, síðan fylgir 18.gr. og þar er talað um endurgreiðslu sem ranglega hafi verið höfð afskuldara.

18. gr. Ef samningur um vexti eða annað endurgjald fyrirlánveitingu eða umlíðun skuldar eða dráttarvexti telst ógildur og hafiendurgjald verið greitt ber kröfuhafa að endurgreiða skuldara þá fjárhæð semhann hefur þannig ranglega af honum haft. Við ákvörðun endurgreiðslu skal miðavið vexti skv. 4. gr., eftir því sem við getur átt.

Síðan kemur rúsínan í Pylsuendanum IV. Læt hana fara hér óstytta en vill hvetja ykkur til að lesa öll lögin og hugsa vel og vandlega um hvað er verið að tala eða segja frá og hvað skuli vera. Hvar var framkvæmdarvaldið á meðan á þessu stóð?

 IV. Nú segir í lánssamningi, innlánsskilríki eða öðrum gerningií íslenskum krónum, gerðum fyrir gildistöku laga þessara, að fjárhæðir breytistmeð reikningsgengi SDR eða EUR (SDR- eða EUR-gengisvísitölu) sem SeðlabankiÍslands reiknar út og birtir og skal þá í hverjum mánuði miðað við opinbertviðmiðunargengi EUR eða SDR (kaupgengi) skv. 15.gr. laga nr. 36/1986, um Seðlabanka Íslands, á 21. degi undanfarandimánaðar. Nú er gengi ekki skráð á 21. degi mánaðar og skal þá lagt tilgrundvallar það kaupgengi er skráð var næst á undan þeim degi. Óheimilt er aðtaka við innlánum á reikninga sem stofnaðir hafa verið með fyrrgreindum kjörumfyrir gildistöku laga þessara.

 Meira síðar...

FB..